Το φαινόμενο της παραοικονομίας έχει πάντα δύο σκέλη. Αυτό που προέρχεται από την λειτουργία της αγοράς και αυτό που προέρχεται από την λειτουργία του κράτους και των συναλλασσόμενων του. Η αγορά λειτουργεί στην παραοικονομία, κυρίως, όταν το βάρος από τις υποχρεώσεις προς το κράτος είναι δυσβάστακτο ενώ στην παραοικονομία που δημιουργείται από το κράτος κύριο φαινόμενο είναι η Διαφθορά.
Βασικό μέλημα μας πρέπει να είναι ο διαχωρισμός και η ταξινόμηση της παραοικονομίας με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορέσουμε να διακρίνουμε το αναπτυξιακό της μέλλος αλλά και το αρνητικό, το κακό μέλλος.
Πάντα υπάρχουν δύο τρόποι να δεις ένα νούμερο. Ας πάρουμε τις οφειλές προς το Δημόσιο. Αν υποθέσουμε ότι το ποσό Α είναι οι εκπρόθεσμες και χρόνιες οφειλές κάποιος μπορεί να πει ότι οι οφειλέτες δεν πληρώνουν και είναι κακοί με την ίδια άνεση ο αντίποδας θα πει ότι αυτές οι οφειλές δεν μπορούσαν να πληρωθούν γιατί οι φορείς παρ’ ότι τις δήλωσαν δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν.
Ο ρόλος του κράτους σαν τελικός ρυθμιστής της κατάστασης είναι να διαβάζει και να εξάγει συμπεράσματα από τα αποτελέσματα που προκύπτουν. Αυτό όμως στο οποίο δεν υπάρχει δυνατότητα για υποκειμενικότητα είναι η Διαφθορά. Αυτή είναι που αλλοιώνει τον ίδιο τον χαρακτήρα του κράτους και το καθιστά ανήμπορο να λειτουργήσει.
Η Διαφθορά επιχειρεί έτσι ώστε να ισχυροποιήσει την θέση της και να επιβληθεί στην συναλλαγές αλλά και την δομή της κρατικής υπόστασης. Η δεύτερη φάση της διαφθοράς όταν αυτή πλάθει την κρατική δομή στα μέτρα της είναι και αυτό που στις μέρες μας ονομάζουμε Δομική διαφθορά.
Το κρατικό ανάγλυφο αρχίζει να αλλοιώνεται, χάνοντας σταδιακά τα χαρακτηριστικά του, ομοιοποιούμενο σε εκκολαπτόμενο αυγό. Αν κάθε χαρακτηριστικό, κάθε σχήμα αποτελεί και μια ιδιότητα του κράτους, το κράτος χάνει τελικά τις ιδιότητές του και δεν μπορεί να επηρεάσει την οικονομία που λειτουργεί ανεξάρτητα από αυτό. Ενώ στις οικονομικές δραστηριότητες που το κράτος συμμετέχει, καταστρέφει όποια κίνηση υπάρχει όπως ένα γρανάζι που έχει χάσει τα οδόντα του, τελματώνοντας όλες τις ενέργειες που υπάρχουν για οικονομική ή πολιτιστική πρόοδο.
Με αυτό τον τρόπο, δομικά η παραοικονομία που προέρχεται από την λειτουργία του κράτους είναι καταστροφική για όλη την λειτουργία της χώρας. Το κράτος και οι υπηρεσίες που υπόσχετε ότι παρέχει, όπως η παιδία, η περίθαλψη, η προώθηση τομέων του τουρισμού, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και έλεγχος, το ασφαλιστικό και πιο κύρια ο Συντονισμός απλά δεν παρέχονται.
Αν σε μια κοινωνία κάποιος εισπράττει αμοιβές για υπηρεσίες οι οποίες δεν παρέχει, πρώτα από όλα δημιουργεί ανισότητες στην κατανομή των εισοδημάτων που παράγονται σε αυτή την κοινωνία. Το δικαιωματικό της επιβολής αυτής της είσπραξης χάνεται από την συνείδηση όσων δεν συμμετέχουν στα οφέλη αυτά. Έτσι το κράτος έρχεται μόνο του σε μια αυτοκατάργηση και αυτοαναίρεση. Όσο οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί του προσπαθούν να θολώσουν την απτή εικόνα η υπόλοιπη κοινωνία απομακρύνεται.
Οικονομολόγοι και κοινωνιολόγοι μας έχουν δημιουργήσει τα επιστημονικά μοντέλα που περιγράφουν στάδια, μεταβάσεις κ.α. τα οποία δεν είναι σκόπιμο να αναλυθούν εδώ. Αυτό που όμως πρέπει να επισημανθεί είναι η δομική διαφθορά. Σε μια τέτοια κατάσταση ψάχνεις να βρεις το υγιές στέλεχος μέσα στο άρρωστο σύνολο. Η συμμετοχή των στελεχών στην Διαφθορά δεν είναι απόλυτη αλλά έχει στάδια, σε κάθε περίπτωση το βλέμμα είναι στραμμένο προς την σήψη και τα ινδάλματα προέρχονται από αυτήν.
Η εικόνα έχει σχηματιστεί και οι ομάδες επίσης είναι ξεκάθαρες, στην κοινωνία αυτή υπάρχουν οι ωφελημένοι του κρατικού διεφθαρμένου καθεστώτους και οι εκμεταλλευόμενοι. Οι οικονομικές διαφορές γίνονται προκλητικές και αρχίζουν να δημιουργούν αντιδράσεις και δυσφορία ειδικότερα σε περιοχές που το βιοτικό επίπεδο είναι χαμηλό.
Το κράτος ότι και να απαιτήσει από το άλλο σύνολο φαντάζει τρομερό όταν οι καταστάσεις έχουν φτάσει πια εδώ. Η κοινωνική συνοχή κινδυνεύει και η χώρα υπεισέρχεσαι σε δοκιμασία ύπαρξης.
Υπαίτιος αθέτησης του ρόλου και των υποχρεώσεών του είναι το κράτος και οι ωφελημένοι του συστήματος αυτού, όλοι και όχι κάποιο κακό μικρό μέρος αυτών. Την εποχή που οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την πληροφόρηση δεν υφίσταται άλλοθι για την συμμετοχή τους σε ένα τέτοιο σύστημα. Κατ’ αυτήν την λογική πρέπει πρώτα οι ίδιοι να αλλάξουν και πολύ ύστερα το κράτος να στραφεί κατά της άλλης ομάδας των εκμεταλλευόμενων.
Πρώτα λοιπόν καταπολέμηση της Διαφθοράς, οικονομικής και ιδεολογικής και εφόσον αυτό επιτευχθεί, υπάρξουν τα ώριμα αποτελέσματα και η παραγωγή του έργου που απαιτείται από την κοινωνική σύμβαση, μόνον τότε δικαιούται το κράτος ρυθμιστής να καταπολεμήσει την παραοικονομία των εκμεταλλευομένων, αν αυτή υπάρχει τότε.
Κατά τον Ι.Χ. «ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω»
